Column Bart Iking
Hoe kan het toch…
24 februari: Vladimir Poetin geeft zijn troepen opdracht Oekraïne binnen te vallen om het land met wat hij noemt een ‘speciale militaire operatie’ te ‘denazificeren’. De wereld staat stil, houdt de adem in en vraagt zich af hoe dit heeft kunnen gebeuren. Zijn we er toch ingetuind.
Met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie was het ijzeren gordijn ineens geschiedenis en kwam er een einde aan de koude oorlog, een oorlog die door de dreiging met kernwapens gelukkig nooit een echte oorlog werd. Toen de Berlijnse muur werd afgebroken, maakten angst en wantrouwen plaats voor hoop en vertrouwen. Een geweldige toekomst lag in het verschiet: het westen en Rusland zouden elkaar respecteren, samenwerken en een einde maken aan de idiote geldverslindende wapenwedloop. Eindelijk vrede!
Als Poetin het stokje van drankorgel Jeltsin overneemt, zien we een onbeduidende ex-KGB-agent die de indruk maakt het beste met zijn land en wereld voor te hebben. Maar in zijn paranoïde geest ontwikkelt zich een plan om het wereldrijk van weleer in oude glorie te herstellen.
De inname van de Krim en Donbas werd oogluikend toegelaten. Zoals zo vaak deed de wereld – vooral uit eigenbelang - waar het goed in is: wegkijken. Met licht gefronste wenkbrauwen sprak men er een beetje schande van. Nu blijkt dat Poetin met censuur, desinformatie en onderdrukking iedereen een loer heeft gedraaid. Langzaam, geniepig bijna, is hij veranderd in tsaar Vladimir de Verschrikkelijke, een nietsontziende, megalomane despoot die dood en verderf zaait.
Ik kijk naar de afgrijselijke beelden, schakel voortdurend tussen BBC en CNN, en lees alles wat er te lezen valt. Ik wil zo graag begrijpen, maar het lukt me niet. Hoe kan het toch zijn dat mensen elkaar zoiets aandoen? Na een paar dagen legt lief het moede hoofd in haar schoot. De beelden zijn te gruwelijk, apocalyptisch: achteloos achtergelaten lichamen in de straten van Boetsja, een hoogzwangere vrouw die tevergeefs probeert haar ongeboren kind en zichzelf te beschermen, onschuldige in koelen bloede vermoorde burgers met geboeide handen op hun rug, aan flarden geschoten, zwartgeblakerde gebouwen, totaal verwoeste infrastructuur, schichtige zwerfhonden op zoek naar eten. De homo sapiens laat zich van zijn gitzwarte kant zien.
Het filmpje van het kleine manneke op de sterke armen van een Oekraïense soldaat maakt diepe indruk op me: het jochie kijkt radeloos om zich heen, balt zijn vuistjes en begint zo hard hij kan op de helm van de soldaat te stompen. De machteloosheid, angst, woede en verdriet spatten uit zijn ogen. Zelfs aangereikte speeltjes kunnen hem niet verleiden, weer slaat hij uit alle macht. Hartverscheurend!
Op de radio hoor ik Boudewijn de Groot cynisch ‘welterusten meneer de president, slaap zacht’ zingen. Er is niets veranderd.