Overvloed aan schapenwol ongeschikt voor de bouw
Hoe een praatje over schapen leidde tot een verhaal over de toekomst in de bouwwereld. De schaapskudde van Roelof Kuipers is in het begin van de zomerperiode weer geschoren. “Wat gebeurt er nu met de wol?” was de vraag aan de schaapherder. “Is het geschikt als natuurlijk isolatiemateriaal?” vroeg ik aan bouwondernemer Willy Smit. Het werd een gesprek over circulair en biobased bouwen.
Tekst: Betty Wassink
Kuipers heeft de wol van zijn schapen van meerdere jaren in enkele zeecontainers bij zijn boerderij opgeslagen. Tegen beter weten in, in afwachting van betere tijden. “In Nederland wordt het al langer niet meer verwerkt. Tot een aantal jaren geleden ging de wol van mijn kuddes naar China of Roemenië en kon ik het nog wel redelijk kwijt. Maar er zijn geen afnemers meer, waardoor het tegenwoordig als afval moet worden afgevoerd. Wol is wel een mooi product, maar als schapenboer heb je er niets aan.” Dat wol ook als isolatiemateriaal wordt gebruikt is Kuipers bekend. “Ik heb pasgeleden nog iemand blij gemaakt, die er een schuurdak mee gaat isoleren.”
Idealisme
“Het gebruik van wol als isolatiemateriaal is vaak gestoeld op idealisme”, is de reactie van Willy Smit van WAM&VanDuren Bouwgroep op de vraag of er een toekomst is voor schapenwol in de bouw. In zijn moderne kantoor, een voorbeeldproject op het gebied van circulair en modulair bouwen, vertelt Smit, dat schapenwol niet nieuw is als toepassing in de isolatie. “Maar het wordt weinig gebruikt. In de eerste plaats omdat het anderhalf tot twee keer zo duur is dan normaal isolatiemateriaal en ten tweede is het eigenlijk een milieubelastend product. Niet echt biobased dus, ondanks dat het puur natuur is. Het komt immers van het dier af.”
“Schapenwol is niet biobased, ondanks dat het puur natuur is.”
Smit is sinds 2019 volop bezig met gebruik van circulaire en biobased materialen in de snel veranderende bouwwereld. Hij weet, dat er in Duitsland wel bedrijven zijn die gebruik maken van toepassingen van schapenwol. “Die verlangen echter wel een leverancier die structureel bepaalde hoeveelheden kan leveren. Bij kuddes die worden gehouden voor natuurlijke begrazing of voor het vlees, is wol de bijvangst. Die hoeveelheden zijn niet toereikend voor de bouw. En we moeten uiteraard niet extra schapen gaan houden voor de wol.”
Hergroeibaar materiaal
Smit houdt een gloedvol betoog over de toekomst van de bouw en het belang van gebruik van biobased bouwmateriaal. “We kijken bij biobased vooral naar hergroeibaar materiaal, zoals vezels van planten als bijvoorbeeld olifantengras en sorghum. Dus bij voorkeur niet aan dieren gekoppeld. Ook stro is interessant. Dat is in principe een restproduct. De jaarlijkse stro-opbrengst zou voldoende zijn voor 60.000 woningen in Nederland. Dan heb je dus de graanopbrengst voor de voedselproductie én een hergroeibaar biobased product. Zo zijn we altijd op zoek naar reststromen, die kunnen worden ingezet in de bouw.”
Biobased creations
Willy Smit is actief in het landelijke Team Biobased Creations. Op de Floriade is The Exploded View Beyond Building gerealiseerd: een tentoonstelling in de vorm van een huis, waarmee inzichtelijk wordt wat er al kan in duurzaam bouwen en hoe de bouwwereld verandert. “Dat is hier in Winterswijk gemaakt, in samenwerking met een Eindhovense bouwer. Wat we als team doen is gedragsverandering. We willen leren wat biobased produkten zijn, en de mogelijkheden en onmogelijkheden.” The Exploded View Beyond Building toont verschillende materialen en methoden waarmee circulair en biobased bouwen mogelijk wordt. Schapenwol is daarbij niet gebruikt, omdat dat wordt gezien als milieubelastend.
Floriade
Smit raadt iedereen aan om de tentoonstelling op de Floriade te bezoeken. “Ook ons personeel bieden we met hun gezinnen een bezoek aan de Floriade aan. Om vooral hun kinderen te vertellen over de toekomst. Des te eerder je de jeugd meeneemt in het toekomstverhaal, des te beter kun je ze vormen en opleiden.”
www.biobasedcreations.com www.facebook.com/biobasedcreations